Voor de vakantie werd ik geconfronteerd met (onbewust) racisme in het onderwijs. Dit roept bij mij de vraag op - Welke rol speelt racisme in jou als leerkracht of als schoolleider? (Of als mens in het algemeen)
Hoera! Je bent er nog.
Het lezen van bovenstaande zin, roept heel vaak al weerstand op. Soms zelf boze gevoelens (moeten we het daar nu weer over hebben – ik ben geen racist).
Maar jij leest door. Fijn.
Onderzoeken laten zien dat we mensen die ‘anders’ zijn ook anders beoordelen. We beoordelen bijvoorbeeld gedrag bij kinderen met een donkere huidskleur anders dan wanneer hetzelfde gedrag wordt vertoond door een blank kind. Kinderen met een donkere huidskleur kun je overigens ook vervangen door Kinderen van de andere sekse; kinderen met een andere sociaal-economische achtergrond, etc.
Je reactie wordt medebepaald door de verwachtingen die je hebt van een leerling. Die verwachtingen worden beïnvloed door de ideeën en aannames die je hebt over de ‘groep’ waartoe deze leerling behoort.
Ben jij je bewust van je ideeën en aannames over die groep of roep je heel hard dat je die niet hebt? Durf jij je aannames te bevragen? Durf je in te zien dat dit van invloed is op het contact onderling? Kun je ook kijken naar de ‘groep’ waar je zelf deel van uitmaakt en wat dat zegt over de plek die je inneemt naar andere groepen en welke verwachtingen anderen van jou hebben?
Racisme, het is er, ook in jou. Onbewust, verborgen, soms zelfs maatschappelijk geaccepteerd, het is er.
Wanneer je de racist in je niet erkent dan zal het juist (onbewust) aanwezig zijn en je veel meer beïnvloeden dan je zelf doorhebt. Kijk maar naar de discussie rondom zwarte piet. De mensen die het hardst roepen dat ze geen racist zijn, roepen daarna net zo hard de meest racistische dingen.
Als leerkracht kom je in aanraking met zoveel andere groepen. Kun je echt openstaan in het contact als je je niet bewust bent van jou (voor)oordelen over de groep waar zij deel van uitmaken of van de aannames over je eigen groep?
Het is zo ontzettend belangrijk dat je als leerkracht hier zorgvuldig mee omgaat. Wat je van je leerlingen verwacht, dat worden ze. Kinderen willen graag aan je verwachtingen voldoen – zelfs als deze verwachtingen rolbevestigend zijn.
Durf je de racist in jezelf te ontmoeten zodat jij je daar controle over hebt en je de leerling echt kan zien voor wie hij of zij is?
Ik hoop het zo ontzettend.
Groeten,
Sander (Het Coachlokaal)